in

Talaşlı İmalat İşlem Sıralaması

Kesici Takımlar
Kesici Takımlar

Talaşlı imalat yapılırken talaşlı imalat operasyonları belli bir sıraya göre yapılmalıdır. Bu sıraya uyulmazsa ürün kalitesi olumsuz etkilenebileceği gibi iş kazaları, CNC tezgah hasarları, takım hasarları ya da zaman kaybı yaşanabilir. Doğru bir işleme sıralamasına göre talaşlı imalat operasyonları gerçekleştirildiği takdirde ise bunun tam tersi olarak güvenli bir çalışma, CNC tezgahların ömürlerinin uzaması, takım ömürlerinin uzaması , zaman kayıplarının azaltılması yani verimli bir talaşlı imalat prosesi sağlanabilir. Bu yazımda frezelemede doğru sıralamaların sağlanabilmesi için gerekli açıklamaları paylaşmak amacındayım. Çünkü hem tornalama operasyonunda kullanılan takımlara dair henüz bir yazı paylaşmadım (yani bilmeyenler olabilir) ve hem de takım sıralaması frezeleme operasyonunda daha ön planda olduğu için frezelemedeki kesici takım operasyon sıralamasını yazacağım. Talep geldiği takdirde ilerleyen zamanlarda tornalama dair de rahatlıkla bir yazı paylaşabilirim.

Kesici Takımlar
Kesici Takımlar

1- Yüzey Tarama Operasyonu

Her zaman ilk olarak yapılması gereken operasyondur. Çünkü talaşlı imalatta malzeme kütük siparişi verilirken her zaman yüzeylerde en az 2mm yüzeyde paso bırakılarak malzeme siparişi verilir. Çünkü testere kesimiyle elde edilecek olan ham madde kütüklerinde hem yüzey kalitesi kötüdür ve hem de eğri kesimden kaynaklı ölçü kayıpları meydana gelebilir. Bu sebeplerle yüzeyde fazla talaş miktarı 2 mm olsa bile;

  • Yüzeyin düzgünlüğünden emin olmak amacıyla,
  • Ölçünün hassasiyetinden emin olmak için,
  • İşleme sırasına konulmuş diğer kesici takımların daha az talaşa girmesi için,
  • Mengene gibi bağlama elemanlarında iş parçalarının daha sağlıklı sıkılabilmesi için,

vb. sebeplerle yüzey taraması en önce yapılmalıdır. Diğer yandan karşılıklı iki yüzeyde de fazla talaş payı varsa işlenecek yüzeylerden ilk yüzeyden , yüzey kalitesi kurtarana kadar alınarak toplam fazla talaş payının hepsi işlenmez. Diğer tarafa ne kadar kaldıysa kalanı ikinci yüzey işlenirken alınır. Bu sayede malzeme eğrilikleri, kesim hataları vb. sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilecek kusurların önüne geçilmiş olur.

2- Punta Matkabı:

Yüzey taramasından sonra işlenecek parçamızda eğer delinmesi gereken delikler varsa ve matkabımız da karbür matkap değilse ikinci olarak göndermemiz gereken takım punta matkabıdır. Çünkü hem daha deliklerimizi delmeden önce CNC programımızda veya iş parçası sıfırı ayarlarında hata varsa onları görme şansı tanır ve hem de HSS matkabımızın doğru delik merkezine delik delmesini sağlar.

3. Matkap:

Matkabın parmak frezeden önce kullanılması hem bir imalatçı alışkanlığıdır ve hem de havuz boşaltma vb. işlemlerde matkabı önden gönderdikten sonra , matkabımızdan daha küçük çaplarda bir parmak frezeyi matkapla açtığımız deliğe gönderip parmak frezenin yanıyla kesme yaparak daha etkin bir ve daha hızlı bir havuz boşaltma işlemi şansımız olur. Bir diğer avantajı ise eğer iş parçamızda patlayan delikler varsa ve aparatla çalışıyorsak, bu patlayan delikleri de iş parçası bağlamak amacıyla kullanarak işleme kolaylığı ve parça bağlama kolaylığı yakalayabiliriz.

4- Parmak Freze

Kaba işleme önce sonrasında ise hassas yüzey işlemesi yapacak şekilde parmak frezelerimizi kullanabiliriz. Hassas işleme yaparken parmak freze kesme hızımızın kaba işlemeye göre daha yavaş, vereceğimiz takım devir hızının ise hassas işlemede kaba işlemeye göre daha hızlı olması gerektiğini unutmamalıyız.

5- Baralar, Raybalar, Ezme Ruloları:

Baralar, raybalar, ezme ruloları gibi hassas delik yüzeyi elde etmek için kullanılan takımlar işlem sırasının sonlarında olmalıdır. Çünkü elde edilmek istenen hassas yüzeylerin bozulmaması için hassas işleme yüzeylerine mümkün olduğunda az talaş temas etmesi hatta mümkünse hiç talaş temas etmemesi ve dolayısıyla bu hassas yüzeylere gelebilecek olan talaşların hassas yüzeylere zarar vermemesi gerekmektedir.

6- Havşa Matkabı ya da Pah Takımı:

İş parçasında keskin köşe kalmaması için kenarlardaki çapakları almak ve tesviye işini azaltmak amacıyla kullanılan havşa matkapları, kılavuz takımlarından önce kılavuz diş takımının diş çekilecek delikleri kolayca ağızlamasını sağlamak için de kullanılırlar.

7- Kılavuzlar:

Kılavuzlar en son kullanılırlar. Çünkü hem çıkacak talaşların dişlere zarar vermemesi için ve hem de kılavuz takımlarının ömrünü uzatmak için buna ihtiyaç vardır. Diğer yandan kılavuz kırılması gibi durumlarda  iş parçasının tezgahtan sökülmesi gerekebilir. Bu durumda iş parçası tekrar CNC tezgaha takılmaya gerek duymadan deliklere çekilecek dişler CNC tezgah dışında da çekilebilmesine olanak sağlanmış olur.

Written by Cihan Koç

1982 doğumlu ve Çankırılıyım. 2009 Karadeniz Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği bölümü mezunu olmakla birlikte kendi yazılım şirketimde çalışmaktayım...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Pabuç Seti

Bağlama Elemanları: Sıkma Pabuçları

SolidWorks İpuçları